فرهنگ شریف (زادهٔ ۳ فروردین ۱۳۱۰ در آمل – درگذشتهٔ ۱۷ شهریور ۱۳۹۵ در تهران)، دارای نشان درجه یک هنری معادل دکتری، از چهره‌های ماندگار موسیقی، نوازنده و بداهه نواز تار اهل ایران بود.

شروع فعالیت هنری

فرهنگ شریف در سوم فروردین سال ۱۳۱۰ در آمل متولد شد.وی از چهارسالگی تحت تأثیر آموزش موسیقی به وسیلهٔ پدرش و نیز رفت و آمد بزرگان موسیقی ایران به منزل آن‌ها خصوصاً عبدالحسین شهنازی و مرتضی نی داوود بود. پدر فرهنگ شریف دکتر داروساز بود و با اهل هنر نیز حشر و نشر بسیاری داشت. فرهنگ شریف تار را نزد عبدالحسین شهنازی و مرتضی نی‌داوود، که از تارنوازان بزرگ اواخر دورهٔ قاجار و اوایل پهلوی بودند آموخت، فرهنگ شریف تنها شاگرد عبدالحسین شهنازی بود و شاگردی دیگر جز ایشان نداشت. اما شیوهٔ نوازندگی وی به استادانش شباهتی نداشت و مخصوص خود او بود.
در دوازده‌سالگی نخستین تک‌نوازی خود را که زنده از رادیو پخش می‌شد با موفقیت اجرا کرد و به‌دنبال آن در اغلب برنامه‌های گل‌ها به عنوان تک‌نواز آواز، خوانندگان برنامه را همراهی می‌کرد، بخصوص برنامه‌ای که در تالار وحدت در ۱۳۵۳ همراه با حسین و اسدالله ملک، محمد موسوی و محمودی خوانساری و امیر ناصر افتتاح اجرا کرد، تمرکز و شفافیت نوازندگی او روی صحنه، شنیدنی بود.

سبک و تدریس

وی با ابداعاتی که در نحوهٔ انگشت‌گذاری و مضراب‌زنی در نقاط مختلف سیم‌های تار انجام می‌داد، از تار صدایی کاملاً متفاوت به وجود آورد که بسیاری معتقدند زیباترین صدای تولیدشده از ساز تار است.وی با قریحهٔ بی‌مانندش ملودی‌هایی بسیار لطیف و زیبا ساخته‌است. استفاده از ظرفیت‌های تار در صدادهی‌های متنوع، سکوت‌های سنجیده، آفرینش جملاتی فارغ از قالب‌های ردیف، جواب‌های کوتاه و مؤثر، اجرای ماهرانه انواع کشش‌ها و مالش‌های طولی و عرضی که ریشه در روش‌های ویولن‌نوازی ایرانی دارد، تکیه بر خیال آزاد و قدرت ایجاد موقعیت‌های خلسه‌آور در هنگام تک‌نوازی و آفرینش کوک‌های گوناگون اختصاصی از ویژگی‌های برجسته هنر نوازندگی فرهنگ شریف به‌شمار می‌رفت، به گونه‌ای که سبک و اسلوب نوازندگی‌اش منحصر به خود او بوده و از ساز هیچ نوازنده‌ای به غیر از ساز خودش شنیده نشده‌است. همچنین او چند سال در آمریکا اقامت کرد و در دانشگاه‌های معتبر آنجا نیز کرسی استادی داشت. شریف بعد از بازگشت به ایران کلاس تدریس خصوصی تأسیس کرد و در کلاس‌های دانشگاه به عنوان نوازنده میهمان دعوت شد. سیمین دانشور در سال‌های تدریس زیباشناسی در دانشگاه تهران، سال‌های ۱۳۴۰ گاه از فرهنگ شریف دعوت می‌کرد که در کلاس‌های استتیک برای دانشجویان تار بزند و او نیز با کمال فروتنی می‌پذیرفت.

جلیل شهناز، نوازندهٔ تار:

ساز گرم و دلنشین یعنی تار آقای فرهنگ شریف.

علی تجویدی، آهنگساز و نوازندهٔ ویولون:

آقای فرهنگ شریف در ساز تار ویرتوئز هستند. نوازندگی فرهنگ شریف برپایه بداهه آکنده از سونوریته‌های بی نظیر و صدادهی‌هایی بسیار شفاف و
رساء و خلق فضاهایی پر از آرامش، ملودیهای غیرقابل وصف و موتیف‌هایی پر از اصالت و فرهنگ ایرانی می‌باشد. تکنیک ایشان بسیار شسته و رُفته‌است. من همواره در خلق آثار و نوازندگی بسیار تحت تأثیر سبک این استاد بزرگ تار بوده‌ام.

احمد عبادی، نوازندهٔ سه‌تار:

هیچ‌کس در بداهه نوازی نظیر فرهنگ شریف نیست. فرهنگ شریف بداههٔ موسیقی اصیل ایرانی است.

علی اکبر گلپایگانی، خواننده:

تار فرهنگ شریف پرچم ایران است.

بیژن ترقی، شاعر معاصر:

بیهوده مکن ذهن پراکندهٔ خود تار این زخمه زن نادره فرهنگ شریف است
نواب صفا، شاعر معاصر:

فرهنگ نیست که اینچنین چنگ می‌زند! بال فرشته ایست که آهنگ می‌زند
داریوش پیرنیاکان، آهنگساز و نوازندهٔ تار:

استاد فرهنگ شریف از چهره‌های بسیار بارز تارنوازی ایران است. زمانی که موسیقی در رادیو تعطیل شد نوازنده‌های برجسته‌ای چون استاد شریف ادامه دهنده راه موسیقی بودند. شیوه تارنوازی شریف مختص به خود اواست و با نوازندگی دیگر استادان تارنواز بسیار متفاوت خواهد بود. مضراب استاد شریف بسیار شفاف است و همواره از ملودی‌های زیبایی استفاده می‌کرد.

کیوان ساکت، آهنگساز و مدرس دانشگاه:

«استاد فرهنگ شریف یکی نوابغ نوازندگی تار معاصر بود که شیوه نوینی در نوازندگی و نگاه به نوازندگی تار را فراروی نسل خودش و نسل‌های بعدی گشود پیش از استاد فرهنگ شریف، تنها کسی که شیوه جدیدی از نوازندگی تار را ابداع کرد استاد علینقی وزیری بود.»

نشان درجه‌یک هنر

فرهنگ شریف دارای گواهی‌نامهٔ درجه‌یک هنری معادل دکترا بود که در دورهٔ ریاست‌جمهوری محمد خاتمی به وی اهدا شد.همچنین نکوداشت فرهنگ شریف در فرهنگ‌سرای ارسباران با حضور افرادی حسین الهی قمشه‌ای، انوشیروان روحانی، داوود گنجه‌ای، هوشنگ ظریف، میلاد کیایی، محسن کرامتی، عبدالحسین مختاباد، سعید ثابت، افلیا پرتو، معصومه مهرعلی، فخری ملک‌پور، سیما مافیها، شهرام میرجلالی و حسین پرنیا برگزار شد.

کنسرت‌ها

او از سوی مرکز حفظ میراث فرهنگی شرق در دانشگاه موزه هنر لندن برای برگزاری کنسرت پژوهشی و همچنین تشکیل کارگاه تخصصی ساز تار دعوت شد. در این سفر علاوه بر اجرای کنسرت پژوهشی ویژگی‌های ساز تار را در ۵ جلسه تشریح کرد. این کنسرت از سوی دانشجویان و علاقه‌مندان با استقبال فراوانی مواجه شد. فرهنگ شریف کنسرت‌های پژوهشی در کشورهای آلمان و انگلستان برگزار نمود. فرهنگ شریف در ایران نیز کنسرت‌های متعددی در تالارهای متعدد و جشنواره‌ها برگزار کرد و همچنین همراه با محمدرضا شجریان کنسرت‌های متعددی در کشور ایران و کشورهای مختلف اجرا نمود.

کارنامه هنری

فرهنگ شریف در کارنامهٔ هنری خود با خوانندگانی چون حسین قوامی، گلپا، ایرج، تاج اصفهانی، دلکش، غلامحسین بنان، محمدرضا شجریان، علیرضا افتخاری، محمود محمودی خوانساری، مرضیه، حمیرا، هایده، روح‌انگیز و ناهید دایی جواد همنوازی داشت و در چند فستیوال بین‌المللی از جمله فستیوال موسیقی برلین توانسته‌است ساز تار را به‌خوبی به جهانیان بشناساند.فرهنگ شریف چند سالی را در دانشگاه‌های مطرح آمریکا به امر آموزش موسیقی مشغول بوده‌است.

درگذشت

فرهنگ شریف در ۱۷ شهریور ۱۳۹۵ در ۸۵ سالگی در تهران درگذشت و در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

می توانید مجموعه ی 50 اجرا از فرهنگ شریف در آواز ابوعطا را از هفت گاه دریافت کنید.

مجموعه ی 50 اجرا از فرهنگ شریف در آواز ابوعطا