برگ سبز

گل‌ها یک برنامه موسیقی ایرانی بود که به مدت ۲۳ سال از ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ از رادیو ملی ایران پخش می‌شد. این مجموعه جمعاً شامل ۸۵۰ ساعت مقدمه و شعرخوانی به همراه آواز بود. که در این میان تک‌نوازی‌هایی نیز گنجانده شده بود.

برگ سبز مجموعه‌ای است از برنامه‌ی رادیو گل‌ها که در سال ۱۳۳۶ به ابتکار داوود پیرنیا شروع به فعالیت کرد. حدود ۳۱۲ شماره در این برنامه ضبط و پخش شد.

شادروان داوود پیرنیا مبتکر برنامه های گلها بعد از ابداع و اجرای گل‌های جاویدان و گل‌های رنگارنگ که از اواخر سال ۱۳۳۴ از شبکه رادیو به گوش علاقه مندان به این برنامه ها رسید. در صدد برنامه ای دیگر شد که نام آن را برگ سبز نهاد.

ویژگی ها و مشخصات برنامه ی برگ سبز:

1.مهترین ویژگی این برنامه نسبت به سایر برنامه های رادیویی گل ها، نبودن تصنیف در آن می باشد .به ندرت در بعضی برنامه ها قطعاتی به صورت ضربی(کار و عمل) و اشعار غزل گونه اجرا شده که همه با صدای مرد می باشد.به عبارت دیگر ترانه سرا یا اهنگسازی مانند گلهای رنگارنگ یا یک شاخه گل در برگ سبز وجود ندارد.

2.ویژگی دوم و حائز اهمیت در برنامه برگ سبز قطعات ضربی اجرا شده هست که اغلب با سازهای ایرانی مانند تار،سه تار،نی،کمانچه،عود وتنبک بوده و کمتر از سازپیانو استفاده شده هم چنین برنامه هایی که همراه ساز ویلن می باشد بیشتر حال وهوای ایرانی دارد و با آنچه در برنامه های دیگر گل ها می شنویم تفاوت دارد.

3.ویژگی بعدی استفاده از خوانندگان مرد در این برنامه می باشد به طوری که به ندرت از خوانندگان خانم دراین برنامه ها استفاده شده است.

4.گوینده اغلب برنامه ها خانم سیده صدیقه رسولی متخلص به روشنک می باشد.

5.مدت زمان اغلب برنامه ها یکسان و حدود سی دقیقه هست.

6.بیت شعری از عطار در ابتدای این برنامه ها استفاده می شود

چشم بگشا که جلوه ی دلدار
به تجلی است از در و دیوار
این تماشا چو بنگری گویی
لَیسَ فی الدّار غیره دیار

همچنین در پایان برنامه ها یک بیت از عراقی استفاده شده

زیبد که زدرگاهت نومید نگردد باز
آن کس که به امیدی بر خاک درت افتد

و درآخر شادروان داوود پیرنیا در آخرین جمله برگ سبز چنین گنجانده
این هم برگِ سبزی بود تحفه درویش علی نگهدار شما

ویژگی های برنامه ی برگ سبز تهیه شده توسط مجموعه هفت گاه:

1.این مجموعه شامل 301 برنامه برگ سبز می باشد در کل 312 برنامه برگ ضبط و پخش شده که متاسفانه تعدادی از برنامه ها در دسترس نیست.

2.ویژگی مهم این مجموعه و وجه تمایز ان با سایر مجموعه های موجود کیفیت برنامه های می باشد.
اغلب برنامه ها پالایش ونویز گیری شده و حتی المقدور سعی شده از بهترین کیفیت های موجود استفاده شود.

3.ویژگی بعدی دسته بندی این مجموعه بر اساس دستگاه می باشد. به عنوان مثال تمام برنامه های اجرا شده در دستگاه شور داخل پوشه جداگانه قرار گرفته است.در بعضی برنامه ها ممکن است از دودستگاه یا آواز استفاده شده باشد که در پوشه جداگانه قرار گرفته یا در پوشه مورد نظر نام دو دستگاه ذکر شده است.

4.یکی دیگر از ویژگی های مهم این مجموعه ذکر مطلع شعر آواز برای دسترسی راحت تر به برنامه های موردنظر می باشد.

5.این مجموعه در قالب دو فایل زیپ شده جهت دانلود قرار گرفته است.
قسمت اول شامل دستگاه شورو آوازهای ابوعطا،افشاری،بیات ترک،دشتی
قسمت دوم شامل دستگاههای ماهور،سه گاه،چهارگاه،نوا،همایون وآواز بیات اصفهان و ههچنین برنامه های چند دستگاهی.

گل‌ها به سبب تحولی که در موسیقی ایرانی ایجاد کرد، و تأثیر عظیمی که بر نگرش ایرانیان نسبت به موسیقی بر جا نهاد. یکی از بهترین و اصیل‌ترین و ایرانی‌ترین برنامه‌های تاریخ رادیو شمرده می‌شود.

برنامه گل‌ها در آغاز با نام گل‌های جاویدان به ابتکار داوود پیرنیا در رادیو تهران آغاز شد. برنامه‌های دیگری نیز به نام‌های گل‌های رنگارنگ، یک شاخه گل، برگ سبز و گل‌های صحرایی بعد از ۱۳۳۶ به این مجموعه افزوده شد.

در طول یازده‌سال ریاست و نظارت پیرنیا بر تولید مجموعهٔ گل‌ها ۵ دسته برنامه در این مجموعه تهیه شد.

گل‌های جاویدان (۱۵۷ شماره)

گل‌های رنگارنگ (۴۸۲ شماره)

برگ سبز (۳۱۲ شماره)

یک شاخه گل(۴۶۵ شماره)

گل‌های صحرایی (۶۲ شماره)

هر یک از این مجموعه‌ها شامل آثار برگزیدهٔ شاعران کهن و معاصر زبان پارسی، و دکلمهٔ شعر در آن‌ها با موسیقی و اجرای آهنگ و تفسیر جامع و کامل استادانِ فن همراه بود و دکلمه کنندگانِ بنام و وارد به فن دکلمهٔ اشعار در آن حضور داشتند. همچنین موسیقی کهن و بومی ایرانی نیز در این مجموعه‌ها به چشم می‌خورد.

پس از کناره‌گیری پیرنیا از فعالیت در رادیو در سال ۱۳۴۶ و چند سال بی‌ثباتی، در سال ۱۳۵۱ برنامه دیگری با نام گل‌های تازه با مدیریت هوشنگ ابتهاج و روشی شبیه به دوره پیرنیا پخش شد. در سال ۱۳۵۴ برنامه‌ی گلچین هفته با هدف پرداختن به آثار تازه‌ی تولید رادیو و گفتگو با هنرمندان و شاعران زیر نظر ابتهاج از رادیو پخش شد.

چند برنامه از این مجموعه: